شروع ماه رمضان با یکی از دو امر ذیل ثابت می شود : 

1- دیدن هلال ماه در شب سی ام ماه شعبان ، به این صورت که یک نفر شاهد عادل پیش قاضی ادای شهادت کند که هلال ماه رمضان را رویت کرده است . 

2- کامل شدن سی روز شعبان ، و اگر رویت هلال ماه به علت ابری بودن آسمان دشوار باشد ، یا شاهد عادلی نباشد که ادای شهادت کند که او هلال را دیده است پس در این حالات ، سی روز ماه شعبان کامل می شود ف چون اصل ، تداوم شعبان است ، مگر چیزی خلاف آن ثابت کند. 

دلیل این دو امر : امامان بخاری و مسلم روایت کرده اند که پیامبر صلی الله علیه و سلم فرموده اند : 

صوموا لرویته و افطروا لرویته فان غم علیکم فاکملوا عده شعبان ثلاثین یوما . با دیدن هلال ( ماه رمضان ) روزه بگیرید و با رویت هلال ( ماه شوال ) روزه نگیرید ، پس اگر بر شما پوشیده شد ( آسمان ابری بود ) سی روز ماه شعبان را تمام کنید . 

ابن حبان و حاکم از ابن عباس رضی الله عنهما روایت کرده اند و آن را صحیح دانسته اند که گفت : یک نفر عرب بادیه نشین نزد پیامبر صلی الله علیه و سلم آمد و گفت : امشب هلال ماه رمضان را رویت کردم ، پیامبر صلی الله علیه و سلم فرمودند : أتشهد أن لا اله الا الله آیا شهادت می دهی که خدایی جز الله نیست گفت آری پیامبر صلی الله علیه و سلم فرمودند : أتشهد أن محمدا رسول الله آیا شهادت می دهی که محمد فرستاده ی خداست گفت آری پیامبر صلی الله علیه و سلم فرمودند : یا بلال أذن فی الناس فلیصوموا غدا " ای بلال به مردم اعلام کن و خبر ده که فردا را روزه بگیرند . 

بنابراین هر گاه هلال ماه رمضان در شهری دیده شد بر مردم شهرهای نزدیک از شهر رویت ، روزه واجب می شود. اما مردم شهرهای دور ، حکم ان را ندارند ، زیرا شهرهای نزدیک مانند دمشق ، حمص و حلب در حکم یک شهر هستند ، بر خلاف شهرهای دور مانند دمشق ، قاهره و مکه .اعتبار دور و نزدیک به اختلاف مطلع ( در رویت ماه ) است . 

دلیل این حکم روایت امام مسلم از کریب است که گفت : در حالی که در شام بودیم ، ماه رمضان آغاز شد ، در شب جمعه هلال ماه را دیدم ، سپس در آخر ماه به مدینه وارد شدم ، ابن عباس رضی الله عنهما از من پرسید : هلال ماه رمضان را چه وقت دیدید ؟ گفتم : شب جمعه آن را دیدیم . گفت آیا تو آن را دیدی ؟ گفتم : آری ، مردم هم ان را دیدند و روزه گرفتند و حضرت معاویه رضی الله عنه نیز روزه گرفت. ابن عباس گفت : ما همگی آن را شب شنبه دیدیم و هنوز روزه هستیم تا این که سی روز کامل شود یا هلال ( شوال ) را ببینیم . گفتم آیا به رویت هلال توسط حضرت معاویه رضی الله عنه و روزه ی او بسنده نمی کنی ؟ گفت : خیر پیامبر صلی الله علیه و سلم به ما چنین فرموده اند . 

بنابراین علما می گویند : هر گاه مردم شهری دور ، هلال ماه را رویت نکرده باشند و شخصی از شهر دیگری که هلال در ان رویت شده به ان شهر آمد واجب است که در روزه گرفتن روز اخر رمضان ، با اهل آن شهر روزه بگیرد ، اگر چه سی روزه ی ماه رمضان را تمام کرده باشد ، زیرا با انتقال به شهر آنها ، جزو انان محسوب می شود ، پس روزه بر او واجب است . کسی که از شهری که هلال در آن رویت نشده است ، به شهری که هلال در آن رویت شده است ، مسافرت کند ، واجب است با آنها افطار کند ، خواه 28 روز ، روزه گرفته باشد ، به طوری که ماه رمضان نزد او ناقص باشد او در روز 29 افطار نماید و خواه 29 روز گرفته باشد به طوری که رمضان در آن شهر 30 روز باشد . اما اگر 28 روز روزه گرفته بود ، باید یک روز آن را قضا کند ، زیرا ماه قمری هیچ وقت 28 روز نیست . 

بر کسی که صبح در نماز عید شرکت کرده و سپس به شهری دور که اهل آن شهر روزه هستند مسافرت کند ، واجب است بقیه ی روز را با انها امساک کند. 

برگرفته از : کتاب فقه منهجی ص 360-361