دستور پیامبر صلی الله علیه و سلم در مدینه

پیامبر صلی الله علیه و سلم در نخستین دوران زندگی خود در مدینه قانونی وضع کرد که امور و شئونات داخلی مسلمانان و همچنین امور و شئونات آنان با دیگر ساکنان مدینه – یثرب – را سامان می داد ، ( مجموعة الوثائق السیاسیة فی العهد النبوی ، محمد حمید الله ، ص 39) از جمله مواد آن دستور در موارد ذیل بود :

1-   مسلمانان جدای از دیگر اقوام ، یک امت هستند .

2-   مهاجران قریشی به همان روش گذشته شان دیه ی یکدیگر را – از باب تکافل اجتماعی – می پردازند و فدیه ی اسیرشان را به نیکی و عادلانه می دهند .

3-   یهودیانی که از ما پیروی کنند بدون آن که مورد ظلم و ستم واقع شوند و بر ضد آنان موضع گیری شود از حق کمک و یاری برخوردار هستند .

4-   برای هیچ مومنی که به این پیمان اقرار دارد و به خداوند و روز قیامت ایمان دارد جایز نیست که نقض کننده این پیمان را یاری کند یا او را پناه دهد.

5-   هر مورد محل اختلاف باید به خداوند و محمد ارجاع داده شود . در این نامه صراحتا اعلام شده بود که مسلمانان یک امت تشکیل می دهند ، و بنابراین احادیث روایت شده در مورد کفر کسی که از جماعت مسلمانان جدا شده یا دست از بیعت کشیده است فقط درباره این امت صدق می کند که جداشدن از این امت به معنای ارتداد و خروج از دایره دین اسلام است .

طبق این قرارداد ، ارجاع اختلافات به خداوند و رسولش به دو دلیل واجب است .یکم : بدین دلیل که مومنان درگیر اختلافات جزو جماعت یا امت مومن به شمار می آیند دوم آنکه ، آنها شهروند جامعه اسلامی هستند و بنابراین همان گونه که باید از رئیس این دولت – پیغمبر – اطاعت کنند باید مطیع قانون و دستورات این دولت نیز باشند .

اما غیر مسلمانان از جمله یهود و مشرکان ، همان گو نه که می بایست از رئیس دولت – پیغمبر – اطاعت کنند گردن نهادن آنان به قوانین این دولت که در این صحیفه از آن تحت عنوان – بازگشت و ارجاع اختلافات به خداوند تعبیر شده است الزامی است . اطاعت غیر مسلمانان از پیامبر و پایبندی آنان به قانونی که وی صادر می کرد از این روی بود که آنها شهروند این دولت به شمار می آمدند .

صحیفه ی مذکور همچنین بیانگر این موضوع است که دین اسلام یک برنامه جهانی و متمدنانه است به گونه ای که مسلمانان و غیر مسلمانان در سایه ی دولت آن ، زندگی می کند اما با این تفاوت که اسلام برای شخص مسلمان به معنای عقیده و نظام یا دین و دولت است ولی برای غیر مسلمان فقط قانون و دولت است

منبع : نقد و بررسی اندیشه تکفیر ، تالف : سالم البهنساوی با ترجمه : سالم افسری ، ص 254-255.