سوال

چه چیزی مانع از ارث بردن افراد ، از یکدیگر می شود ؟

جواب 

موانع ارث سه چیز است : 

1- بردگی با تمام اشکالش : بردگی عجز حکمی است که به سبب کفر در انسان ایجاد می شود بردگی از دو نظر مانع ارث می شود : اولا برده ارث نمی برد زیرا اگر ارثی ببرد به صاحب وی که از مورث بیگانه است می رسد و این جائز نیست ، ثانیا از برده ارث برده نمی شود ، زیرا برده مالکیتی ندارد ، بلکه وی و آن چه همراه اوست در تملک صاحب وی می باشد . 

2- قتل : قاتل از مقتول چیزی به ارث نمی برد ، خواه قتل عمد یا خطا باشد خواه از روی حق یا به غیر حق باشد ، یا حکم و دستور به قتلش شده باشد ، یا شهادتی علیه مقتول ادا نموده باشد که موجب قتل او شده است یا کسی را که علیه مقتول شهادت داده ، تزکیه و تایید نموده است زیرا قتل ، قطع موالات و دوستی است و موالات همان سبب ارث است . 

ابوداود (4564) از عمرو بن شعیب و او از پدرش و وی از جدش روایت کرده اند : که رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمودند : قاتل سهمی ( از ارث مقتول ) ندارد . 

اما مقتول از قاتل ارث می برد آن چنان که اگرپسری ، پدر خود را مجروح کرد و سپس به مرگ وی منتهی شد ، قبل از مرگ پدر ، پسر بمیرد ، در این صورت پدر از فرزند خود ارث می برد ، زیرا هیچ مانعی او را از ارث بردن منع نمی کند . 

3- اختلاف داشتن در دین : کافر از مسلمان و مسلمان از کافر ارث نمی برد ، زیرا موالات بین آنها قطع می شود . 

امامان بخاری (6383) و مسلم ( 1614) روایت کرده اند که رسول خدا صلی الله علیه و سلم فرمودند : مسلمان از کافر و کافر از مسلمان ارث نمی برد . 

شخصی که از دین اسلام برگشته باشد ، کافر به حساب می آید و چیزی را از کسی به ارث نمی برد و کسی از او ارث نمی برد بلکه اموال او به عنوان فیء در بیت المال مسلمانان قرار داده می شود خواه این اموال را در زمان مسلمان بودن یا در زمان ارتدادش به دست آورده باشد . اما کفار هر ملیت و آیینی که داشته باشند از هم دیگر ارث می برند ، بنابراین مسیحی از یهودی و یهودی از مسیحی و یهودی از مجوسی و مجوسی از بت پرست و بالعکس ، همگی از هم دیگر ارث می برند زیرا کفار همگی در ارث یک امت واحدی هستند . ..

منبع : فقه منهجی ، ج 2 ، ص 304-305.