سوال

حکم کسی که بر اساس هوای نفس و اجتهادات غیر مستند ،افراد غیر مشرک را مشرک نامیده و یا آنها را کافر بخواند چیست ؟ خصوصا اینکه این مساله از جانب برخی گروهها مانند خوارج و پیروانشان از خوارج این عصر شاهد هستیم ؟ لطفا توضیح دهید 

جواب 

دلائل کاملا مستند بر ضد این افراد فاسد العقیده وجود دارد ، افرادی که تمام تلاششان تکفیر و گمراه دانستن مسلمین و مباح گرداندن خون ، آبرو و اموال آنهاست ، در حقیقت این تفکر در میان جوانان کم سن و سالی شیوع دارد که پیامبر صلی الله علیه و سلم در موردشان فرموده است : این افراد ، مسلمانان را کشته و بت پرستان را رها می سازند ، اینان از اسلام خارج می شوند همانگونه که تیر از کمان خارج می گردد . 

پس مواظب باشید بعد از ایمان گمراه نشوید و هر کس که از این نوع تفکر توبه نکرده و دست نکشد عاقبت خطرناک و شری فراگیر خواهد داشت . از خداوند متعال می خواهیم مسلمانان را از این نوع فکر نجات بخشد . 

بایستی در نظر داشت هر کس مسلمانی را مشرک یا کافر بنامد و منظورش هم این باشد که شخص از اسلام خارج شده است ، گنهکار بوده و شرعا فعلش حرام است چرا که اسلام شخص با یقین ثابت شده و جز با یقین زائل نمی گردد ، و اگر با ظن و گمان وارد این حیطه شویم موجب فسق خواهد شد و صاحبش را در گناهان متعددی قرار خواهد داد ، از جمله : 

1- به نسبت مسلمانی که به زیارت قبر رسول الله صلی الله علیه و سلم رفته و بر او سلام کرده ، سوء ظن پیدا کرده و گمان برده که او غیر خداوند را عبادت می کند . 

2- با متهم کردن برادرش به شرک ، به او ظلم روا داشته است .

3- بدون علم شرعی معتبر ، حکمی شرعی را که همان تکفیر باشد صادر نموده و این عمل فسق است ، چرا که قولی را بدون علم به خداوند نسبت داده است . 

رسول الله صلی الله علیه و سلم می فرمایند : هرگاه شخصی، برادرش را به کفر متهم کرد ، قطعا این حکم بر یکی از آندو قرار خواهد گرفت . 

و در روایت دیگر آمده است : هرگاه شخصی به برادرش گفت : ای کافر ، این حکم به یکی از آندو اصابت خواهد کرد اگر مخاطبش واقعا کافر باشد ، آنگونه خواهد بود و در غیر اینصورت حکم کفر به خودش باز می گردد . 

و در روایت دیگر آمده است : هر گاه شخص ، مردی را با صفت کفر صدا زد یا به او گفت : ای دشمن خدا ، و آن شخص آنگونه نبود ، این حکم به خودش باز می گردد . ( روایت مسلم با شرح امام نووی ) 

امام نووی چندین احتمال را در مورد معنای این حدیث بیان داشته اند : 

1- معنایش این است که گناه کوچک شمردن و تکفیر برادرش به خودش باز می گردد . 

2- گفته شده که معنایش این است که این امر به کفر گوینده می انجامد ، چرا که معاصی سفیر کفرند و بیم آن می رود که زیاده روی کردن در آن ف عاقبت شوم کفر را برای صاحبش رقم زند و او را به کفر بکشاند . و روایت دوم مذکوره در این مقال آن را تایید می کند . 

3 - تکفیر به خودش بر می گردد نه حقیقت کفر ، چون برادر مومنش را کافر دانسته ، انگار خودش را تکفیر کرده است به این دلیل که شخصی مانند خود را از دائره ی ایمان خارج دانسته است . 

زیبنده است در پایان حدیثی از پیامبر خدا صلی الله علیه و سلم را ذکر کنم که به صراحت از این عمل نهی شده است ، ابن حبان و بخاری در التاریخ الکبیر ( 2907) و البزار (2793) از حذیفه رضی الله عنه روایت کرده اند که رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمودند : 

بر شما از مردی می ترسم که قرآن را بخواند تا اینکه سرورش بر او نمایان شود و در حالی که مدافع اسلام بود خداوند او را آن طور که می خواهد تغییر می دهد و اسلام از او جدا شده و آن را پشت سر خود اندازد و با شمشیر بر همسایه اش خارج شده و او را به شرک متهم سازد ، حذیفه بن یمان رضی الله عنه گوید : گفتم ای پیامبر خدا ، کدامیک از ایندو به شرک سزاوارتر هستند نسبت دهنده یا نسبت داده شده ؟فرمودند : نسبت دهنده .