سوال

حکم تلقین برای میت چیست ؟

جواب

از نظر شرع سنت است هر گاه زمان مرگ شخصی فرا رسید ، شهادت لا اله الا الله را به او تلقین کنند ، رسول الله صلی الله علیه و سلم می فرمایند : به امواتتان لا اله الا الله را تلقین کنید .( روایت مسلم ، احمد ، نسائی ابوداود ترمذی ، و ابن ماجه رحمهم الله ) و مستحب است این کار بدون اصرار انجام پذیرد که شخص محتضر ذلزده نگردد . تلقین کردن در این حالت سنت است چرا که شخص در حال احتضار چیزهایی را می بیند که برایش جدید است و بیم آن می رود که شیطان او را فریفته و دچار غفلت گردد . و هرگاه میت دفن شد مستحب است برایش دعای ثبات کرده و طلب غفران نمایند . رسول الله صلی الله علیه و سلم وقتی کار دفن میت به اتمام رسید کنار قبر ایستاد و فرمود : برای برادرتان طلب غفران نموده و از خداوند بخواهید او را ثابت قدم بدارد ، چرا که الان مورد پرسش واقع می شود . ( روایت ابوداود و حاکم ) 

اما تلقین میت بعد از مرگ ( درحالی که میت در قبر است ) به اینکه شخص بگوید : ای فلانی بگو لا اله الا الله و عبارت هایی مانند آن در موردش اختلاف است که جمهور شافعیه و حنابله و برخی از حنفیه و برخی از مالکیه قائل به استحباب آن می باشند و برخی از حنفیه و برخی از مالکیه هم آن را مکروه می دانند . 

ابن تیمیه قایل است که عادلانه ترین قول این است که بگوییم تلقین جائز و مباح است می گوید : در مورد تلقین میت بعد از مرگش 3 قول وجود دارد : استحباب ، کراهت ، و اباحت که قول به اباحت اعدل الاقوال می باشد . 

امام نووی در فتاوایش می گوید : تلقینی که بعد از دفن در شام مرسوم است قول مختار در آن استحباب است و افرادی که از اصحاب ما قائل به استحباب آن هستند قاضی حسین ، المتولی و شیخ نصر المقدسی و رافعی و غیره می باشند

( المجموع للنووی 5 : 273 ، المدخل لابن حاج 3 / 265 ، تبیین الحقائق للزیعلی 1 : 234 ، التاج و الاکلیل للمواق 3 / 52 ، الفتاوی الکبری لابن تیمیه 3 : 24 ، مراجعه شود به المغنی لابن قدامه ، 3 : 437 ، 438 . 

نقل از کتاب مفهوم البدعة و اثره فی اضطراب الفتاوی المعاصره ، تالیف عبدالاه بن حسین العرفج ، ص 208 و 209