سوال

می خواستم بدانم خرید و فروش در مثال ذیل درست است یا خیر ؟ فروشنده کالایی را به مشتری می فروشد ، مشروط بر این که مشتری مقداری از قیمت را به وی داده تا اگر معامله منعقد شد ، آن جزو قیمت محسوب شود و در صورت عدم انعقاد ، هبه ای از جانب مشتری به فروشنده باشد ؟ 

جواب : این معامله به علت وجود شرط فاسد در آن ، یعنی دادن هبه از جانب مشتری به فروشنده ، مورد نهی واقع شده و باطل است . ابوداود (3502) از عبدالله بن عمرو بن عاص رضی الله عنهما روایت کرده است که گفت : رسول خدا صلی الله علیه و سلم از معامله ی عربون نهی فرموده اند .

البته لازم به ذکر است که عربون باطل آن است که در هنگام معامله شرط شده باشد ، اما اگر بعد از معامله ، فروشنده از خریدار خواست که قسمتی از ثمن به عنوان بیعانه قرار داده شود ، این کار اشکالی ندارد و اگر معامله بعدا فسخ شد ، دریافت بیعانه فقط با وجود رضایت مشتری حلال است . 

منبع : فقه منهجی ، ج 3 ، ص 48 .