سوال

منظور از رهنی که در اسلام جائز است چیست ؟ و آیا مرتهن ( طلبکار ) می تواند از مرهون ( شی ء در رهن گذاشته شده ) استفاده کند ؟

جواب

رهن در لغت به معنی حبس - نگه داشتن - است ، و در اصطلاح شرع ، غالبا بر معامله ای رهن اطلاق می شود که عبارت است از : اینکه چیز دارای ارزش مالی به عنوان وثیقه ی - گرو - دَین قرار داده شود ، تا در صورت عدم توانایی بدهکار در پرداخت دَین ، آن دَین از این وثیقه دریافت شود . هدف از رهن ، اطمینان خاطر دادن به طلب کار از ضایع نشدن و از بین نرفتن طلب وی و بازگردانده شدن آن است ، به طوری که اگر بازگرداندن دَین برای بدهکار مشکل شد و نتوانست آن را پس دهد ، طلب کار بتواند با فروختن آن عین ، طلب خود را از آن پول استیفا نماید . 

در ارتباط با استفاده مرتهن از مرهون باید گفت : در حقیقت مرتهن ( طلبکار) مالک مرهون نشده و استفاده و بهره مندی از منافع آن برای وی مباح نمی شود ، بلکه اصل و منافع مرهون همچنان به مالک آن ، یعنی راهن ( بدهکار ) تعلق دارد . بنابراین بدون اجازه ی راهن ، مرتهن حق هیچ نوع استفاده ای را از عین مرهون ندارد و در صورت استفاده ، کار وی تعدی بوده و ضامن مرهون می شود . 

منبع : فقه منهجی ، ج 3 ، ص 346 و 367 .