سوال 

آیا دعا کردن به صورت دسته جمعی بعد از نماز مشروعیت دارد یا خیر ؟ 

جواب : 

به طور کلی خواندن اوراد بعد از نماز با صدای بلند مشروع است ، به دلیل روایتی که در صحیح بخاری و مسلم آمده است که : عبد الله بن عباس رضی الله عنه می فرماید : بالا بردن صدا هنگام خواندن اذکار وقتی که مردم نماز فرض را به پایان می رساندند چیزی بود که در زمان رسول خدا صلی الله علیه وسلم وجود داشت. ابن عباس رضی الله عنه می فرماید : من با شنیدن خواندن اذکار با صدای بلند می دانستم که نماز به پایان رسیده است.

و در روایت دیگری می فرماید : فقط با شنیدن صدای تکبیر متوجه به پایان رسیدن نماز رسول الله صلی الله علیه وسلم می شدیم .

ابن حجر عسقلانی در کتاب فتح الباری می گوید : گویا آنان بعد از نماز با الله اکبر دعا را شروع می کردند . 

بعضی چنین می پندارند که خواندن اذکار بعد از نماز با جماعت بدعت است همچنین گمان می کنند اینکه امام بگوید سبحان الله و نمازگزاران بگویند سبحان الله ، بدعت است !! 

ای کاش بدانیم از چه نظر بدعت است ؟ 

آیا بخاطر اینکه با صدای بلند خوانده می شود ؟ اگر علت این باشد برایت معلوم شد که دعا کردن با صدای بلند نه تنها برای مبلغ بلکه برای همه مشروع است . 

یا اینکه چون با جماعت و متحد و یکپارچه خوانده می شود بدعت است ؟ اگر این علت است احادیث صحیحی که دال بر  مشروعیت ذکر و دعا به جماعت است را باید چکار کنیم ؟

یا اینکه به خاطر راهنمایی و آموزش و تشویق نماز نمازگزاران این امر بدعت است ؟ که مسلما نمی تواند این علت باشد چرا که آموزش بدعت نیست 

بنابراین نشستن متحد برای ذکر خدا بدعت نیست ، بدعت این است که هر امری که مبتنی بر اصول اسلام است را بدعت بدانیم و به نام بدعت رد کنیم . دعا و اذکار دسته جمعی باعث می شود این اذکار نسل اندر نسل حفظ شوند . 

منبع : بدعت به معنی دقیق اسلامی آن ، تالیف دکتر عبدالملک عبدالرحمن السعدی