سوال 

آیا هر چیز جدیدی بدعت است ؟ 

جواب 

آیا منظور از بدعت معنای لغوی آن است که در این صورت مقصود از آن هر چیز جدیدی است که در زندگی مسلمانان رخ داده است و پیامبر و یارانش آن ها را انجام نداده اند و نزد ایشان شناخته شده و معروف نبوده است . و اگر این معنا از بدعت مد نظر باشد ، همه ی مسلمانان در سرتاسر دنیا از چنین گمراهی ای رنج می برند و هیچ راه گریزی از آن ندارند ، چرا که آنان به هر سمت که رو کنند و هر طور که بخواهند دست به تغییر بزنند یا حرکت کنند باز در دریایی از بدعت ها غرق هستند ؛ چه بناهای خانه هایشان ، اثاث موجود در آن ، میز و سفره های آنان ، طرز لباس پوشیدن آنان و روش های آنان در انجام فعالیت های فرهنگی ، علمی و اجتماعی آنها همه  تاریکی هایی از بدعت هایی هستند که روی هم انباشته شده اند . 

این مصیبت تنها گریبانگیر این نسل نشده است ، بلکه گمراهی است که همه ی نسل های مسلمانان پس از عصر پیامبر صلی الله علیه و سلم تا امروز از آن رنج می برند و تا قیامت هم در آن تحول قرار داده و پیوسته آنان را از دوره ای به دوره ی دیگر منتقل کرده است ، بطوری که چیره شدن بر این قانون حیات امکان پذیر نیست و نمی توان ( چرخ ) زندگی را به میخ هایی ، ثابت و بی حرکت کرد تا با گذشت زمان و عصرها همچنان بدون تغییر باقی بماند . نیز در طی دوران کوتاهی که پیامبر صلی الله علیه و سلم با یارانش زندگی کردند ، زندگی حالت یکنواخت و ثابتی نداشت ، بلکه پیامبر صلی الله علیه و سلم و یارانش بارها از تغییرات استقبال کردند . اما ( از شانس آن مسلمانان نخستین ) پیامبر صلی الله علیه و سلم در بین آنان بود و بدون کوچکترین مقاومت یا انقلابی علیه این نوآوری از این سنت هستی استقبال می کرد و چه قدر سنت های جدیدی که پیامبر صلی الله علیه و سلم مهر تایید بر آنها نهاد و چقدر اکتشافات جدید و غیر منتظره ای که در زندگی عرب ها و صحابه رخ داد و پیامبر صلی الله علیه و سلم نسبت به آنها ابراز خشنودی نمود ، بعد از این که در آنها تامل کرد و دریافت که آنها مخالف اصول دین و احکام آن نیستند . ایشان نه تنها مردم را به آن دعوت می کرد بلکه بسیاری مواقع راه را برای ترویج و این که هر چه بهتر مورد پذیرش مردم قرار گیرد ، تسهیل می کرد ، بگونه ای که باعث شد دانشمندان اسلامی از این رفتار پیامبر صلی الله علیه و سلم قاعده ی (( الاصل فی الاشیاء الاباحه : اصل و اساس در هر چیزی مباح بودن آن است )) استخراج کنند ودانشمندان مذهب حنفی و دیگر علما از آن چنین استنباط کردند که عرف - البته با قیودی مشخص و معین - یکی از منابع شریعت و احکام شرعی است و نمی توان آن را نادیده انگاشت و مورد بی توجهی قرار داد . 

پس قابل قبول نیست که مقصود از بدعت معنی لغوی آن باشد ، بلکه حتی ما یکی از دانشمندان و فقهای مسلمان را ندیده ایم که در تفسیر بدعت و تعریف آن چنین راه عجیبی را اتخاد کرده باشد . ..

ادامه دارد ..

منبع : اسلام پناهگاه جوامع بشری ، تالیف دکتر محمد سعید رمضان البوطی