روزه روز عاشورا یعنی دهم محرم سنت بوده و مستحب است همراه با آن تاسوعا یعنی نهم محرم هم روزه گرفته شود .

رسول الله صلی الله علیه و سلم می فرمایند : از خداوند امیددارم که روزه روز عاشورا کفاره ی گناهان سال قبل به حساب آید . و می فرمایند : اگر تا سال آینده زنده ماندم نهم محرم را هم روزه خواهم گرفت ، اما قبل از آن وفات یافتند .

و روزه روز عاشورا واجب نیست بنابر حدیثی که وارد است که می فرمایند : همانا امروز روز عاشوراست و روزه اش بر شما واجب نیست پس هر کسی که خواست روزه بگیرد و هرکس خواست افطار کند .

و احادیثی که در مورد امر به روزه ی عاشورا وارد است حمل بر تاکید استحباب می شود .

اما حکمت از روزه روز نهم محرم :

اولا : به خاطر احتیاط از اشتباهی که شاید در مورد روز دهم حادث شود .

ثانیا : به خاطر مخلفت با یهود چرا که آنها تنها روز دهم را روزه می گرفتند .

ثالثا : اینکه دوری گزیده شود از اینکه تنها روز عاشورا روزه گرفته شود همانگونه که در عدم  إفراد به روزه ی روز جمعه وارد است .

بنابراین اگر همراه با روز دهم ، روز نهم هم روزه نگرفت مستحب است که همراه با آن روز یازدهم روزه بگیرد .

و امام شافعی در الام و الاملاء بیان داشته است که روزه ی سه روز مستحب است و شیخ ابوحامد و غیره هم از ایشان نقل کرده است و خبر امام احمد هم دال بر این موضوع است که روایت کرده : روز عاشورا را روزه بگیرید و در این زمینه با یهود مخالفت ورزیده و روز قبل و بعدش را هم روزه بگیرید.

البته اگر فقط روز دهم را روزه بگیرد ، خالی از اشکال است .

فائده : حکمت از اینکه روزه روز عرفه کفاره ی دو سال گناهان بوده در حالی که روزه عاشورا کفاره یک سال گناهان است این می باشد که عرفه روز محمدی است – یعنی روزه اش اختصاص به امت محمد صلی الله علیه و سلم دارد و عاشورا مربوط به قوم موسی است و پیامبر ما صلی الله علیه و سلم برتر است و لذا روزه روز اختصاصی امتش کفاره دو سال گناهان می باشد .

نکته ای دیگر : علامه الجهوری می گوید : از برخی از ائمه حدیث و فقه پرسیدم که سرمه کشیدن در چشم و پختن حبوبات و لباس نو پوشیدن و خوشحالی نمودن در این روز چه حکمی دارد ؟ پس گفت : در این زمینه حدیثی صحیح از پیامبر خدا صلی الله علیه و سلم و از صحابه وارد نشده است و هیچ امامی از ائمه ی مسلمین هم آن را مستحب ندانسته است . همچنین سخنی که بیان داشته که : هر کس در آن روز چشمش را سرمه بکشد در آن سال به چشم درد مبتلا نمی گردد و هر کس در آن روز غسل کند همان سال بیمار نمی گردد . )) حدیث صحیحی در این زمینه هم وارد نیست .

و ادامه می دهد : خلاصه اینکه آنچه که در مورد انجام ده امر در روز عاشورا وارد شده صحیح نمی باشد مگر حدیث روزه گرفتن و رسیدگی به خانواده که صحیح می باشد و مابقی هشت امر برخی روایتهایش ضعیف و برخی از روایتهایش منکر و ساختگی است .

روضة الطالبین – اسنی المطالب شرح روض الطالب – مغنی المحتاج – اعانة الطالبین .