آیا دعا کردن بعد از نماز مشروع است یا بدعت ؟ و آیا جائز است که یکی از نمازگزاران با صدای بلند دعا کند و سایرین آمین بگویند ؟

پاسخ : 

دعا کردن بعد از نماز مشروع است و بدعت نمی باشد بنابه دلائل زیر : 

الف - بخاری از سعد بن ابی وقاص رضی الله عنه روایت می کند که او دعای زیر  را به فرزندانش می آموخت همانگونه که معلم به شاگردانش آموزش می دهد . سعد گفت که پیامبر صلی الله علیه و سلم با این دعا بعد از نماز به خداوند پناه می برد و این چنین می گفت : بار پروردگارا از بخل و بزدلی و از پیری فرتوت و از فتنه ی دنیا و عذاب قبر به تو پناه می برم )) ترمذی آن را روایت کرده و گوید : حدیثی است صحیح 

ب- امام احمد و ابن ماجه از ام المومنین ام سلمه رضی الله عنها روایت می کنند که گفت : پیامبر صلی الله علیه و سلم وقتی که نماز صبح را می خواند و سلام می داد چنین دعا می کرد (( خداوندا دانشی مفید و رزقی پاک و عملی که در نزد تو پذیرفته شود را از تو می خواهم )) ترمذی و امام احمد گفته اند : که راویان این حدیث افراد موثق و قابل اعتمادند .

ج- ترمذی از ابوامامه رضی الله عنه روایت می کند که گفت : از پیامبر صلی الله علیه و سلم پرسیدند که چه دعایی به اجابت نزدیکتر است ؟ فرمود : در نیمه های شب و بعد از نمازهای واجب )) ترمذی این روایت را حسن می داند و گوید : که اسناد آن ضعیف است اما با شواهد دیگری قوی می گردد ( و مقبول ) 

د- ابوداود و نسایی از زید بن ارقم روایت می کنند که پیامبر صلی الله علیه و سلم بعد از هر نمازی می گفت : (( ای پروردگار ما و ای پروردگار تمام هستی ، اقرار می کنم که فقط تو پروردگار ما هستی ، و تنها و بی شریکی ای پروردگار ما و ای پروردگار تمام هستی ، گواهی می دهم که محمد بنده و فرستاده ی توست ای پروردگار ما و پروردگار تمام هستی بندگان تو همه با هم برادرند ای پروردگار ما و ای پروردگار تمام هستی ، مرا و خانواده و کسان مرا در تمام لحظات دنیا و آخرت برای خود خالص و شایسته گردان ای صاحب جلال و شوکت دعایم را بشنو و اجابت فرما الله اکبر الاکبر ای خدایی که نور آسمان ها و زمینی الله اکبر الاکبر تو برای من کافی هستی و بهترین حافظ و کارگزاری الله اکبر الاکبر . )) اگرچه اسناد این روایت ضعیف است اما متن آن حسن است و با شواهد دیگری قوی می شود . 

هـ . ابوداود و ترمذی از حضرت علی رضی الله عنه روایت کرده اند که علی ( کرم الله وجهه ) گفت : وقتی که پیامبر صلی الله علیه و سلم سلام نماز را می داد می گفت : (( بار خدایا از آنچه که از پیش انجام داده ام و آن چه را که بعدا ( سهوا و ندانسته ) انجام می دهم و آن چه را که پنهان کردم و آن چه را که علنا انجام داده ام و در آن چه که اسراف نمودم و نسبت به آن چه که تو به آن آگاه تر از من هستی مرا بیامرز  و ببخش به یقین تو پیش برنده ای ( به سوی رحمت و غفران خود هر آن کس را که بخواهی بنا به فضل و کرم خویش ) و تو بازدارنده ای ( از رحمت و غفران خود هر آن کس را که بخواهی بنا به حکمت و عدل خویش ) ابوداود آن را به شماره 1509 روایت کرده است و ترمذی آن را به شماره 3417 روایت کرده و گوید : که حدیثی است حسن و صحیح 

و- مسلم از براء رضی الله عنه روایت می کند که پیامبر صلی الله علیه و سلم بعد از نماز می گفت : پروردگارا در روزی که بندگان را محشور و زنده می کنی مرا از عذاب در امان بدار )) مسلم آن را به شماره ی 709 روایت کرده است . 

ز- امام احمد و طبرانی در کتاب الکبیر ( از ابوموسی اشعری رضی الله عنه ) روایت کرده اند که رسول خدا صلی الله علیه و سلم بعد از نماز های واجب می گفت : (( پروردگارا دینم را اصلاح فرما و خانه ام را فراخ گردان و روزی ام را برکت ده . 

احادیث و آثار ( سخنان صحابه رضی الله عنهم ) در این باره بسیار است و ابن القیم در کتاب زاد المعاد مجموعه ای از آن ها را آورده است . 

منبع : بدعت به معنی دقیق اسلامی آن ، تالیف دکتر عبدالملک عبدالرحمن السعدی با ترجمه مریوانی ، ص 131-134