دلیل حکم جنگیدن با بغاة و فلسفه آن 

دلیل حکم جنگیدن با بغاة این کلام خداوند متعال است : 

(( هرگاه دو گروه از مومنان به جنگ پرداختند ، در میان آن ها صلح برقرار سازید اگر یکی از آن ها در حق دیگری ستم کند و تعدی ورزد ( صلح نکند ) با آن دسته ای که ستم می کنند ، بجنگید تا زمانی که به سوی اطاعت از فرمان خدا بر می گردند و حکم او را پذیرا می شوند هرگاه بازگشتند و فرمان خدا را پذیرا شدند ، در میان ایشان عادلانه صلح برقرار سازید و عدالت را پیشه نمایید ، چون خداوند ، دادگران را دوست دارد . ( حجرات 9)

علما می گویند : هر چند در این آیه از قیام علیه امام بحثی نشده است اما به دلیل عمومیت آن آیه یا به سبب قیاس ، شامل این حکم نیز می شود زیرا وقتی به دلیل بغی و تجاوز گروهی برگروه دیگر ، حکم جنگیدن با آن گروه بیان شود ، پس در تجاوز و بغی نسبت به امام و حاکم ، اجرای این حکم سزاوارتر است .

این حدیث رسول خدا صلی الله علیه و سلم نیز - در روایت ابوداود 4758 - مانند  این حکم را تایید می کند که فرمودند : (( هر کس به اندازه ی یک وجب از جماعت ( مسلمانان ) دوری گزیند ، ریسمان اسلام از گردنش خارج شده است . 

فلسفه ی وجوب جنگیدن با بغات ، برقراری و ثبات کارها برای امام - بعد از مشخص شدن صحیح بودن امامت بر مسلمانان و شرعی بودن آن - است و این اصلی کلی برای اجتماع مسلمانان و بقای وحدت و ترسیدن دشمنان از آنها می باشد و به همین خاطر خداوند ، همه ی مسلمانان را به پذیرش بیعت امامشان امر می کند بنابراین بر عامه ی مسلمانان واجب است که از امام خود اطاعت کنند هر چند ستم کار باشد البته مشروط بر اینکه معصیتی در آن نباشد زیرا نافرمانی عمومی مردم بر علیه امام ، برای مسلمانان خطرناک تر از ستم امام در حق آنهاست . به همین جهت خداوند به حاکم امر کرده است که با باغیان بجنگد و نباید اجتهاد و استنادی که به آن تکیه دارند مانع انجام دادن این جنگ شود زیرا اطاعت یاغیان از فرمان امام برای مسلمانان بسیار بهتر از دست  گرفتن و دنباله روی یاغیان از اجتهادشان است . 

منبع : فقه منهجی ، تالیف دکتر مصطفی الخن ، دکتر مصطفی دیب البغا ، علی الشربجی ، با ترجمه حسامی و پارسا ، ج 4 ، ص 131-132.