• مطالب پربیننده

    مساله فقهی ( بر اساس مذهب امام شافعی رحمه الله تعالی ) موضوع : سلب مسوولیت در برخی اتفاقات

    نوشته شده در تاریخ : دوشنبه ۶ فروردين ۱۳۹۷ ساعت ۲۰:۲۰

    رسول خدا صلی الله علیه و سلم برای جلوگیری از چنین مواردی دستور داد که صاحبان مزارع در روز از زراعت خود مواظبت نمایند

    نمونه هایی از اتفاقاتی که مسوولیتی در آنها نیست :

    الف - حیوانی مرده از ارتفاعی سقوط می کند یا راننده ای در حین حرکت می میرد ، سپس بر اثر سقوط حیوان یا تصادف اتومبیل ، مالی از کسی از بین می رود یا شخصی کشته می شود . در این حالات مسوولیتی متوجه صاحب حیوان یا ورثه ی راننده نیست زیرا تصور تقصیر از جانب کسی وجود ندارد .

    ب- شخصی حیوانی را بدون اجازه ی مالک یا اجاره کننده ی آن سیخک می زند - یا با هر شیوه ی دیگری آن را تحریک می کند - و آن  حیوان رم کرده و مالی را از بین می برد در این حالت مسئولیتی متوجه مالک یا اجاره کننده حیوان نیست ، زیرا تقصیری از جانب آن ها صورت نگرفته است اما کسی که آن را سیخک زده است مسئولیت جبران ضرر را بر عهده دارد زیرا او عامل مستقیم تحریک حیوان بوده است .

    همچنین اگر کسی اتومبیل شخص دیگری را در اختیار دیوانه ای قرار داده و وی آن را به حرکت در آورد و موجب از بین بردن مالی شود ، مسئولیتی متوجه مالک اتومبیل نیست ، زیرا تصور تقصیری از جانب وی نیست ولی ضمانت و مسئولیت متوجه کسی است که اتومبیل را در اختیار دیوانه گذاشته است .

    ج- مالک حیوانی ، آن را در روز بر راهی که به آن عادت کرده و می شناسد رها می کند و حیوان زراعت یا چیز دیگری را از بین می برد در این حالت ضمانتی متوجه مالک نیست زیرا در این کار کوتاهی و تقصیری از جانب وی صورت نگرفته است . اما اگر چنین حادثه ای در شب اتفاق بیفتد  مالک ضامن است زیرا رها کردن حیوان در وقت نامناسب کوتاهی و تقصیر از جانب وی محسوب می شود .

    ابوداود ( 3570) روایت کرده است که رسول خدا صلی الله علیه و سلم برای جلوگیری از چنین مواردی دستور داد که صاحبان مزارع در روز از زراعت خود مواظبت نمایند و صاحبان چهارپایان مسئولیت و ضمانت آنچه را که حیواناتشان در شب از بین می برند بر عهده بگیرند زیرا در عرف چنین است و اگر عرف در ناحیه ای طور دیگری باشد حکم تابع آن عرف است .

    منبع : فقه منهجی ، تالیف دکتر مصطفی الخن ، دکتر مصطفی البغا و علی الشربجی ، با ترجمه حسامی و پارسا ، ج 4 ، ص 126-127.