*سوال : مولود خوانی اگر خوب بود چرا در سه قرن نخست آن را انجام نمی دادند?!*
*پاسخ توسط : سید محمد سید عبدالله عقیل زاده حفظه الله تعالی*
*جواب* : یکی از اعتراض های منکرین مولودخوانی (اظهار شادی به ولادت با برکت ختمی مرتبت، منت حق تعالی بر مؤمنان و رحمت بی نظیر خداوند رحمان بر هستی) اینست که مولودخوانی اگر خوب بود؛ چرا یاران گرامی حضرت و تابعین و پیروانشان در سه قرن نخست انجام ندادند؟ پس چون آنان این عمل را انجام نداده اند، جایز نمی باشد.
این اعتراض با قاعده ی کلی شریعت که می گوید: اصل در معاملات و عادات، اباحه و آزادی است،
و با مطلب مهم اسلام که: «الحِکمة ضالّة المؤمن»
و با اصول علم اسلامی
و شمولیت احکام دینی
و عقل سالم منافات دارد، زیرا اسلام با اصول و پایه های اساسی و استوارش (قرآن و سنت)، جوابگوی همه ی مسایل و حلال همه ی مشاکل است، برای هر زمان و مکانی سازگار است، هر حادثه نوین و رویداد تازه ای که در آن مصلحت و فایده ای (برای دین یا امت) نهفته و آن حادثه و رویداد با پایه ها و اصول شریعت منافات نداشته باشد؛ قبول دارد، بلکه به چنین کاری تشویق هم کرده است. چنانکه در حدیث مقبول و قابل تأملی ثابت شده که حضرت رسول اكرم صلى الله عليه وسلم فرمودند: هرکس روش پسندیده ای را بنا نهاد، تا قیامت پاداش آن کار و پاداش کسانی که آنرا انجام دهند به او می رسد.
و چه روشی بهتر و زیباتر از اینکه فرد یا افرادی بر آن نعمت ابراز خوشحالی و اظهار افتخار کنند و دیگران را به آن نعمت بزرگ یادآوری نمایند.
*روش صدور حکم شرعی:*
فقها و افراد متخصص فتوی، هر حادثه ی جدید یا مسأله ی تازه ای که رخ می دهد، آن را سنجیده، در میزان شریعت می گزارند، اگر آن حادثه یا مسأله با اصول شریعت (کتاب وسنت) مطابق است و برای آن شواهدی در اصول یافت می شود، آن حادثه را بنا به ادله و نقش آن، واجب یا مستحب می دانند و اگر آن حادثه یا مسأله با اصول شریعت مطابق نیست و شواهد بر خلاف آن است، آن حادثه یا مسأله مکروه یا حرام اعلان می کنند.
یکی از آن مسائل، مسأله ی *«مولود خوانی»* است که مسلمانان از دیرزمان در سراسر جهان، سالروز ولادت با سعادت حضرت ختمی مرتبت و منجی عالم بشریت صلی الله علیه وسلم، گرامی دانسته و اظهار شادی و خوشحالی می کنند. و خوشحالی شان را در گردهمایی هایی با ذکر خدا و خواندن سیرت مطهره ی آنحضرت به ویژه داستان ولادت با سعادت آنسرور و سرودن اشعاری در نعت و اوصاف زیبای ایشان و درود و سلام فرستادن به ایشان و گاهی با خوراک دادن و شیرینی پخش کردن به نمایش گذاشته، برای مردم اعلان و آشکار می کنند.
*آیا این امر جایز است؟*
جمهور فقهای بلندنام و علمای بزرگ اسلام، از قرن هفتم تا بحال، مانند امام ابن حجر عسقلانی مولف شرح بخاری، امام جزری، حافظ عراقی، امام ذهبی، امام ابن کثیر، امام سخاوی و افراد زیادی مانند این امامان بزرگوار که وارثان علم و ایمان و مدافعان شریعت و اسلام هستند، این امر را جایز و بیشتر مستحب می دانند و در پاسخ به اعتراض منکرین که اگر این عمل جایز بود، چرا یاران و تابعین انجام نداده اند؟!
فرموده اند:
۱- در علم اصول؛ انجام نگرفتن کاری توسط آن بزرگواران، دلیل بر جایز نبودن آن عمل نیست، بلکه کاری نادرست است که در منابع اساسی به صراحت از آن و یا مشابه آن منع شده است.
اما عملی که در باره آن حکم واضح و روشن در منابع اصلی نیامده؛ قابل بحث و بررسی است و بر اساس شواهد و اصول حکم شرعی آن توسط متخصصین صادر می شود.
۲- یاران گرامی و تابعین رضی الله عنهم أجمعين نیازی به چنین گردهمایی نداشتند، زیرا همواره عشق و محبت جناب صاحب رسالت صلی الله علیه وسلم آنچنان در دل و روحشان زنده و درخشان بود که حاضر بودند جان و فرزند و مال و پیوند خود را فدای آنحضرت کنند، آن بزرگواران لحظه ای از آنحضرت غافل نبوده اند، زیرا عزّت و سعادت خود را در یاد و محبت و تعظیم و پیروی از آنحضرت می دانستند.
اما با فتوحات زیاد و ارتباط مسلمانان با فرهنگ های مختلف و ازدیاد مسلمانان و مشغول شدن آیندگان به دنیا بیشتر از دین و همچنین کوشش سران بر تقویت رابطه ی مردم با خودشان؛ مسلمانان آهسته آهسته از دین فاصله گرفتند، در دلشان محبت دنیا بیشتر از محبت خدا و رسول جای گرفت.
در چنین اوضاعی، افرادی مخلص و دلسوز و حکیم، به فکر چاره افتادند و روزهایی را در سال به حضرت رسول اکرم صلی الله علیه وسلم اختصاص دادند، تا باری دیگر با آشنا شدن به سیرت آنحضرت و دانستن فضایل و خصوصیات و معجزات ایشان، محبت آنحضرت که عامل مهم و فعال در پیروی هرچه بهتر و زیباتر از آنحضرت است، در دل جا بگیرد.
با این هدف مقدس، و از آنجایی که مناسبت ها در تربیت افراد بر پایبندی به مبدأ و باورها و تشویق به عمل در آن راستا، بسیار مؤثر و غیر قابل انکار است؛ روز ولادت با سعادت آنحضرت صلی الله علیه وسلم، روز بعثت، حادثه ی اسرا و معراج، روز هجرت، روز جنگ بدر و روز فتح مکه، اعلان کرده و این مناسبات را سبب و وسیله ای برای تذکیر و تعلیم و دعوت مردم و فرصتی برای تجدید عهد و پیمان با صاحب رسالت صلی الله علیه وسلم قرار دادند.
همانطور که دولت ها و احزاب روزهایی را برای استحکام نفوذ و قدرت خود تعیین کرده و در آنروز جشن مى گیرند و کنفرانس‌ها یی برگزار می کنند.
در کتب تاریخ به ثبت رسیده است که اولین کسی که سالروز ولادت با سعادت حضرت ختمی مرتبت صلی الله علیه وسلم جشن با شکوهی گرفت؛ امیر شجاع و کریم و حاکم عادل و امین، ارادتمند و پشتیبان علما و اندیشمندان و یار و یاور صلاح الدین ایوبی، جناب مظفرالدین گوگبوری حاکم اربیل کردستان در قرن هفتم هجری بود. و در آن زمان و پس از آن، همه علمای آزاداندیش و فقهای مجتهد مانند امام نووی، مفسر و مورخ شهیر ابن کثیر و امام ذهبی و دیگران کار او را نیکو و پسندیده دانسته اند.
۲۰ / ۷ / ۱۴۰۰ مصادف با ۵ ربیع الاول ۱۴۴۳
