استاد دکتر نور الدین عتر

ایشان امام ، علامه ، مفسر ، محدث ، حافظ ، فقیه ، استاد و دکتر نور الدین عتر بوده که نسبش حسنی است ( نسبش از طرف پدر و مادر به سید الاولین و الاخرین می رسد خاندان عتر به سیدنا حسن و خاندان سراج الدین به سیدنا حسین رضی الله عنهما می رسد ) . مذهبشان حنفی و محل تولدشان حلب و ساکن دمشق بودند . در علم درایت و روایت حدیث در زمینه های تدریس ، تحقیق و تالیف گوی سبقت را ربوده بود . جزء نابترین خانواده های علمی و از نظر تقوا و صلاح پیشرو و در علوم شریعت و حقیقت جزء راسخون بودند .   

استاد دکتر نور الدین عتر در حلب شهباء در سال 1356 هجری برابر با سال 1937 میلادی متولد شد . پدرشان حاج محمد عتر از شاگردان خاص علامه ی بزرگوار امام شیخ عارف محمد نجیب سراج الدین رحمه الله تعالی بوده اند . حاج محمد رحمه الله تعالی شخصی عالم عامل مربی و مرشد بوده و فرزندش را برای خدمت به دین الله نذر کرده و در این مورد زمینه سازی نمود که خداوند متعال با لطف و کرمش این امر را برایش محقق ساخت . دوران متوسطه علوم شرعی را در خسرویه شروع کرده و از نظر علم و عمل جزء برترین ها بود در سال 1954 میلادی با کسب رتبه ی اول دوره ی متوسطه علوم شرعی را به اتمام رساند . بعد از آن به دانشگاه الازهر مصر پیوست و در سال 1958 م مدرک لیسانسش را اخذ نمود . به خاطر نجابت ، تلاش و تقوایش توجه شیوخ و اساتید عظام الازهر را جلب کرد . پروردگار عزوجل بهره بردن از علمای عاملین و ربانی را نصیبش فرمود از جمله : شیخ مصطفی مجاهد ، شیخ محمد محمد السماحی ، شیخ عبدالوهاب البحیری ، شیخ محمد محیی الدین عبدالحمید رحمهم الله تعالی و أعلی مقامهم . البته بیشترین تاثیر را در ساختار علمی و روحانی ایشان را شیخ الاسلام علامة شیخ عبدالله سراج الدین حسینی را داشت که ایشان حافظی مفسر و عارفی محقق بودند .

 در سال 1964 م گواهی بین المللی با درجه دکترا از شعبه ی تفسیر و حدیث را با درجه ممتاز اخذ نمود و عنوان پایان نامه اش این بود : : « طریقة الترمذی فی جامعه و الموازنة بینه و بین الصحیحین : طریقه ی ترمذی در جامعش و موازنه ی بین آن و صحیحین  » که از نظر مضمون و منهج بی نظیر بود و طریقه ی باب بندی آن روشی منحصر بفرد را القا نمود که مرجع بسیاری از محققان در زمینه ی منهج محدثین گشت .

بلافاصله بعد از اخذ دکترا به سوریه بازگشت و مدت زمانی اندک را در مرحله ی متوسطه تدریس نمود پس از آن از سال 1965 م لغایت 1967 م به عنوان مدرس ماده ی حدیث نبوی در دانشگاه اسلامی مدینه منوره  تعیین شد .

در سال 1967 م مجددا به دمشق بازگشت و در دانشکده شریعت دانشگاه دمشق به عنوان استاد ایفای نقش نمود و حدیث و تفسیر را در دانشکده های آداب دمشق و حلب تدریس می نمود همانگونه که در دوره های محدود در دانشگاه های عربی و اسلامی به عنوان مدرس به امر تدریس اشتغال داشت علاوه بر آن در مساجد متعددی هم مشغول فعالیت بود و همچنان تا به امروز مشغول تدریس دانشگاهی است و هزاران مدرس از جمله نخبه گان علمی تحت اشراف ایشان فارغ التحصیل شده اند .

ایشان به عنوان کارشناس ویژه برای طرح ریزی مناهج تدریس دانشگاهی و تحصیلات تکمیلی در دانشگاه های متعدد جهان فعالیت داشته اند .

کما اینکه به عنوان استاد راهنمای  ده ها پایان نامه دانشگاهی در مرحله ی فوق لیسانس و دکترا در حال خدمت رسانی بوده و به عنوان داور در زمینه ی مباحث ارتقای مدرسین دانشگاه ها فعال بوده است که همگان ایشان را به عنوان داوری شدید الدقة می شناخته اند .

نوشته های تحقیقی و تالیفی ایشان مزید بر پنجاه اثر بوده که شاخص ترین آنها کتاب « منهج النقد فی علوم الحدیث » می باشد این کتاب مرحله ی جدیدی در علم مصطلح بعد از مرحله ی شیخ الاسلام حافظ ابن حجر عسقلانی به حساب می آید .

همچنین کتابش با عنوان « إعلام الأنام » که اثر بی نظیری در زمینه ی حدیث تحلیلی به حساب می آید ، در ارتباط با این امر که چگونه فقهاء امت ، احکام مختلف را از یک نص استنباط کرده اند روشی نو پدید آورد . مشخصه ی عموم تالیفات ایشان ابتکار در باب بندی است و اینکه در عین وضوح ، معلومات عدیده ای را به متخصص عطا می کند که جمع ایندو خصیصه  در تالیفات بسیاری از مولفان بسیار نادر است . بیشتر تالیفاتشان به عنوان مقرر دانشگاهی در بسیاری از دانشگاه ها مانند دانشگاه دمشق و الازهر و غیره تعیین شده است .

ایشان برای دانشجویانش به عنوان پدری مهربان و معلمی برجسته و مربی مصلح بوده که در حیات علمی و دعوی آنها تاثیرات شگرفی داشت . در افتتاح بسیاری از دانشکده ها و مدارس علوم دینی مشارکت جدی داشته و به صورت مخفیانه برخی از  طلاب علم را مساعدت های مالی می نمودند .

علاوه بر اینکه شیخ علامه از بزرگترین علماء حدیث شریف در عصر حاضر به حساب می آید از نظر روحی و معنوی هم تمایز خاصی داشته اند هدفش تزکیه ی نفس و کسب رضایت الله و رسولش بوده و در مناصب دنیوی زاهد بودند تواضع ، گذشت ، مهربانی ، داشتن قلبی پاک و درخشان و رقیق از ویژگی های ایشان به حساب می آید . انسان های زیرکی که در مجالسش حضور می یافتند قطعا شیخ را جزء افرادی می دیدند که قلوبشان دوستدار نبی اکرم صلی الله علیه و سلم و اصحاب و اتباعشان است و به این خاطر با وجود فعالیت های گسترده ، همیشه در حد امکان با خود خلوت های روحی را داشته است . مبالغه نکرده ایم اگر بگوییم منهجشان مبارزه با نفس و تواضع همراه با داشتن عطایای ربانی وقارو هیبت بوده است هیبتی که خداوند متعال به اهل صدق و استقامت عطا می کند .

برگرفته از سایت : نسیم الشام ، با ترجمه عبدالله محمد دریایی